Gorączka Zachodniego Nilu w Polsce. Co to za choroba i jak się przed nią chronić?

GIS: prawdopodobnie pierwszy przypadek gorączki Zachodniego Nilu w Polsce

Do tej pory gorączka Zachodniego Nilu była głównie problemem w krajach Afryki, Ameryki Północnej, Azji i części Europy Południowej. W Polsce wirus nie był wcześniej notowany wśród ludzi, choć przypadki masowego pomoru ptaków w Warszawie latem tego roku były sygnałem, że wirus może być obecny w naszym kraju.

- Jesteśmy jeszcze w trakcie potwierdzenia szczegółowych informacji, ale wszystko wskazuje na to, że mamy do czynienia z pierwszym, potwierdzonym, rodzimym przypadkiem gorączki Zachodniego Nilu – poinformował wczoraj na antenie Polskiego Radia Paweł Grzesiowski.

Pacjent z objawami nie wyjeżdżał do krajów tropikalnych, dlatego można przypuszczać, że zaraził się w Polsce od chorego komara.

Jakie choroby zagrażają nam dziś najbardziej? Wyjaśnia epidemiolog

Wirus hMPV: co warto wiedzieć?

Wirus Marburg. Sanepid ma zalecenia dla podróżnych

Wirus Marburg. Co to jest? Jak się przenosi? Dlaczego jest groźny?

Gorączka jednodniowa – przyczyny, objawy i leczenie

Niepokojący wzrost zachorowań na odrę. WHO alarmuje

Czym jest gorączka Zachodniego Nilu?

Gorączka Zachodniego Nilu to ostra choroba wirusowa wywołana przez wirus Zachodniego Nilu, który należy do rodziny Flawiwirusów. Najczęściej zakażenie przenoszone jest przez ukąszenia komarów, które wcześniej wypiły krew zakażonego ptaka. Komary są głównym wektorem wirusa, a dzikie ptaki rezerwuarem, który umożliwia utrzymanie cyklu zakażeń.

W niektórych przypadkach zakażenie może wystąpić również poprzez transfuzję krwi, transplantację narządów, a także z matki na dziecko podczas ciąży.

Objawy gorączki Zachodniego Nilu

U większości zakażonych osób gorączka Zachodniego Nilu przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Szacuje się, że tylko 20% zainfekowanych osób rozwija jakiekolwiek objawy choroby. Te mogą pojawić się w ciągu 1 do 6 dni po ukąszeniu zakażonego komara i obejmują:

• Wysoka gorączka
• Ból głowy
• Ból mięśni
• Zaczerwienienie spojówek
• Zmęczenie i osłabienie

Objawy mogą utrzymywać się od kilku dni do nawet kilku tygodni, a ich nasilenie zależy od wieku i stanu zdrowia osoby zakażonej. Młodsze osoby mogą odczuwać jedynie łagodne symptomy, jak gorączka i ogólne osłabienie, natomiast osoby starsze, zwłaszcza te z osłabionym układem odpornościowym, są bardziej narażone na poważne powikłania.

Najcięższa postać choroby, która dotyka około 1 na 150 zakażonych osób, prowadzi do neuroinfekcji, w tym zapalenia mózgu lub zapalenia opon mózgowych. Objawy tej formy choroby obejmują:

• Silny ból głowy
• Sztywność karku
• Dezorientację
• Drgawki
• Paraliż

Neuroinfekcje są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, ponieważ ich układ odpornościowy jest słabszy, co zwiększa ryzyko zgonu. Szacuje się, że co dziesiąta osoba, u której rozwija się zapalenie mózgu, umiera.

Jak dochodzi do zakażenia?

Najczęstszym sposobem zakażenia jest ukąszenie komara, który wcześniej wypił krew chorego ptaka. Komary przenoszą wirusa na ludzi i inne ssaki, które w tym cyklu są jednak „ślepym zaułkiem”, co oznacza, że zakażeni ludzie nie mogą przekazać wirusa dalej przez bezpośredni kontakt z innymi osobami. Wirus nie przenosi się więc między ludźmi poprzez dotyk, kaszel, pocałunki czy inne formy kontaktu.

Chociaż ukąszenia komarów to główna droga transmisji, w rzadkich przypadkach wirus może być przeniesiony przez transfuzję krwi lub transplantację organów, a także z matki na dziecko podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią.

Jakie są czynniki ryzyka?

Najbardziej narażone na zakażenie wirusem Zachodniego Nilu są osoby, które spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu w okresie aktywności komarów, zwłaszcza w rejonach, gdzie wirus został już wykryty u ptaków lub komarów. Największe ryzyko dotyczy:

• Osób starszych – układ odpornościowy z wiekiem słabnie, co zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu choroby.
• Osób z osłabionym układem odpornościowym – np. osób po przeszczepach, chorych na AIDS, czy przyjmujących leki immunosupresyjne.
• Osób pracujących na świeżym powietrzu – rolnicy, leśnicy, ogrodnicy i inne osoby, które spędzają dużo czasu na zewnątrz, są bardziej narażone na ukąszenia komarów.

Jak można zapobiec zakażeniu?

Obecnie nie istnieje szczepionka przeciwko wirusowi Zachodniego Nilu, dlatego kluczowe znaczenie ma zmniejszenie narażenia na ukąszenia komarów. Oto kilka skutecznych sposobów ochrony:

• Stosowanie repelentów – środki odstraszające komary zawierające DEET, picaridin lub olejek eukaliptusowy skutecznie zmniejszają ryzyko ukąszeń.
• Noszenie odpowiedniej odzieży – długie rękawy, spodnie i skarpetki mogą zapobiec bezpośredniemu kontaktowi skóry z komarami.
• Unikanie przebywania na zewnątrz o zmierzchu i świcie – to pory, w których komary są najbardziej aktywne.
• Używanie moskitier i siatek na oknach – zabezpieczenie okien i drzwi przed dostępem komarów to skuteczny sposób na ochronę w domu.
• Usuwanie stojącej wody – komary rozmnażają się w wodzie, dlatego warto regularnie opróżniać pojemniki na deszczówkę, miski, wiadra i inne miejsca, w których może gromadzić się woda.