Ciało po antykoncepcji – jak długo organizm wraca do równowagi?

Brak miesiączki po tabletkach – norma czy powód do niepokoju?

Po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej może pojawić się przejściowy brak miesiączki, szczególnie po tabletkach dwuskładnikowych (zawierających estrogen i progestagen). Jest to tzw. poantykoncepcyjny brak miesiączki, który może trwać od kilku tygodni do nawet 2–3 miesięcy.

- Organizm potrzebuje czasu na ponowne pobudzenie osi podwzgórze-przysadka-jajnik, która była tłumiona przez dłuższy czas - tłumaczy ginekolog, Łukasz Blukacz.

Problem pojawia się wtedy, gdy miesiączka nie wraca w ciągu trzech miesięcy (lub sześciu, jeśli wcześniej cykle były nieregularne). Wówczas wskazana jest konsultacja z lekarzem i wykonanie badań hormonalnych.

Warto wiedzieć, że przedłużający się brak okresu zwykle nie jest bezpośrednim skutkiem tabletek, lecz ujawnieniem istniejących wcześniej zaburzeń, takich jak:

• PCOS (zespół policystycznych jajników),
• hiperprolaktynemia (nadmiar prolaktyny),
• dysfunkcja osi podwzgórze–przysadka (często na tle stresu lub niedowagi),
• niedoczynność tarczycy.

Co piąta młoda kobieta nigdy nie była u ginekologa. Wyniki najnowszego badania zaskakują

Mikrobiom pochwy – jak wpływa na zdrowie intymne, płodność i ciążę?

Intymność bez tabu – co kobiety najczęściej ukrywają przed ginekologiem i seksuologiem?

Rak szyjki macicy? Wykryj go zanim będzie za późno – bezpłatna cytologia

Leczenie torbieli jajnika – kiedy należy interweniować chirurgicznie?

Seks bez bólu – kiedy iść do ginekologa, a kiedy do psychologa?

Zmiany w ciele - co się dzieje po odstawieniu hormonów?

Organizm, który przez lata był pod wpływem antykoncepcji, po jej odstawieniu musi odzyskać naturalny rytm. Objawy, które mogą się pojawić, to:

• nieregularne miesiączki,
• bóle owulacyjne,
• zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS),
• zmiany skórne - trądzik (zwłaszcza żuchwa, plecy, dekolt), przetłuszczanie się włosów,
• zwiększona potliwość, zaburzenia trawienia, spadek libido.

Wiele z tych objawów to efekt tzw. hiperandrogenemii, czyli względnego nadmiaru androgenów (męskich hormonów płciowych), które były wcześniej hamowane przez składniki antykoncepcyjne.

- Objawy te mogą być naturalną reakcją organizmu na odzyskaną aktywność hormonalną. Jednak jeśli utrzymują się długo lub są nasilone, wskazane jest wykonanie badań hormonalnych, np. testosteronu, DHEA-S, SHBG - podkreśla Łukasz Blukacz.

Nastroje pod lupą - emocjonalny efekt odstawienia

Niektóre kobiety doświadczają wahań nastroju, rozdrażnienia, spadku energii czy niepokoju. Dla wielu z nich stosowanie antykoncepcji było okresem większej stabilności emocjonalnej – dzięki działaniu hormonów.

- Po odstawieniu leków organizm musi na nowo wypracować własny rytm hormonalny, co może wiązać się z przejściową zaburzoną równowagą między naturalnie wytwarzanymi estrogenami, progesteronem i androgenami - tłumaczy lekarz.

Szczególnie narażone na pogorszenie samopoczucia są kobiety, które przed rozpoczęciem antykoncepcji miały objawy PMS lub PMDD. Czasem pojawiają się także nowe trudności: płaczliwość, problemy z koncentracją, wahania samooceny, bezsenność.

W większości przypadków objawy te ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni do kilku miesięcy. Jeśli jednak obniżony nastrój jest silny lub się przedłuża – warto skonsultować się z lekarzem.

Od czego zależy tempo powrotu do równowagi?

Nie każda kobieta doświadcza tych samych zmian. Tempo powrotu do równowagi hormonalnej po zakończeniu antykoncepcji jest bardzo indywidualne i zależy od wielu czynników:

• Wiek - młodsze kobiety (poniżej 30. r.ż.) zazwyczaj szybciej odzyskują owulację,
• Masa i skład ciała - zarówno niedowaga, jak i nadwaga mogą zakłócać pracę hormonów,
• Styl życia - stres, brak snu, intensywny trening czy nieprawidłowa dieta wydłużają proces adaptacji,
• Rodzaj i czas stosowania antykoncepcji - po długotrwałych kuracjach, zwłaszcza zastrzykach, powrót do równowagi może być wolniejszy.
• Tempo powrotu do naturalnej równowagi hormonalnej to efekt współdziałania wielu czynników, z których część – takich jak dieta, styl życia czy profilaktyka zdrowotna - jest w dużej mierze zależna od samej kobiety - zaznacza ginekolog.

Co robić, gdy ciało nie wraca do normy?

Jeśli miesiączka nie pojawia się w przewidzianym czasie, pogarsza się samopoczucie, a skóra staje się trudna do opanowania - nie warto czekać w nieskończoność. 

Wizyta u ginekologa i odpowiednia diagnostyka hormonalna może szybko wyjaśnić przyczynę problemów i pozwolić na wdrożenie skutecznego postępowania.