Fizjoterapia niemowląt – jak wspierać rozwój maluszka od pierwszych dni życia?

Pierwsze miesiące życia – małe kroki ku wielkim umiejętnościom

- Tak naprawdę każdy etap jest ważny, bo jest fundamentem do kolejnego etapu rozwoju. Na przykład noworodek, położony na brzuszku, zaczyna przekładać główkę z boku na bok, bo jeszcze nie potrafi jej dźwigać przeciwko sile ciężkości. To już przygotowuje mięśnie szyi i tułowia do kolejnych etapów - tłumaczy fizjoterapeutka pediatryczna Marta Smyk.

W pierwszym miesiącu życia maluszek spędza większość czasu w zgiętych pozycjach, a jego ruchy są głównie odruchowe. Jednak już w drugim miesiącu można zauważyć, jak zaczyna mocniej „pchać” rączkami w podłoże, przygotowując mięśnie szyi i pleców do prostowania tułowia.

Trzeci miesiąc to czas, kiedy niemowlę powinno umieć symetrycznie podpierać się na przedramionach. To pozornie drobna umiejętność jest niezwykle ważna – otwiera drogę do sięgania po zabawki, pełzania wokół własnej osi, a później do czworakowania.

- Wszystkie kolejne etapy maluch oswaja na brzuszku, stąd tak duże znaczenie tummy time - podkreśla ekspertka.

Dlaczego warto nosić dziecko w chuście? Spokojny maluch i wolne ręce rodzica

Ciemieniucha u niemowlaka. Czy rodzice powinni się niepokoić?

Jak dbać o kręgosłup po 40. roku życia? Ruch, nawyki i fizjoterapia

Czy BMI matki w ciąży wpływa na rozwój dziecka? Potencjalne skutki

Wycofanie mleka modyfikowanego. GIS apeluje do rodziców niemowląt o ostrożność

Wiek metrykalny a wiek skorygowany: kluczowa różnica przy ocenie rozwoju wcześniaka

Czerwone flagi – kiedy warto być czujnym

Obserwacja malucha pozwala wychwycić sygnały, które mogą świadczyć o opóźnieniach w rozwoju motorycznym. Marta Smyk podkreśla, że są to tzw. czerwone flagi:

• brak kontaktu ręka–ręka w 2. miesiącu życia
• brak kontaktu rączki–usta w 3. miesiącu
• brak unoszenia nóżek w wieku 3–5 miesięcy
• prostowanie obu nóżek w pozycji na boku w wieku 3–4 miesiące
• odchylenie głowy do tyłu w pozycji na boku w wieku 6–8 miesięcy, zwłaszcza przy napięciu nóg
• brak obrotu na brzuch w 5–6 miesiącu
• brak przemieszczania się w przestrzeni w 7,5 miesiąca
• brak prób siadu w 9. miesiącu
• chodzenie przy meblach dłużej niż 2 miesiące z pochylonym do przodu tułowiem
• brak samodzielnego chodzenia w wieku 16 miesięcy

- Jeżeli dziecko wykazuje którąkolwiek z tych cech, warto skonsultować się z fizjoterapeutą pediatrycznym - radzi Marta Smyk.

Zabawy i ćwiczenia, które wspierają rozwój

Rozwój motoryczny nie polega tylko na „ćwiczeniach” – to przede wszystkim codzienna interakcja i zabawa. Już w pierwszych dwóch miesiącach życia warto położyć dziecko na brzuszku na kilka minut kilka razy dziennie. Krótkie ćwiczenia wodzenia wzrokiem pomagają w obserwacji świata, a noszenie maluszka buduje poczucie bezpieczeństwa i zaufania do otoczenia.

W wieku 3–6 miesięcy dziecko chętnie bawi się na pleckach, chwytając zabawki, roluje się z boku na bok, a zabawy z lustrem pozwalają mu obserwować swoje ruchy i mimikę. Od 6 do 9 miesięcy świetnie sprawdzają się zabawy z piłką na brzuszku – dziecko uczy się sięgać, pełzać i przemieszczać.

W wieku 9–12 miesięcy można zachęcać malucha do czworakowania poprzez tory przeszkód z poduszek, kocyków czy mebli.

Nie można też zapominać o motoryce małej – wszelkie zabawy paluszkowe, rymowanki czy rytmiczne piosenki rozwijają precyzję ruchów i koordynację.

- Warto pamiętać, że rozwój motoryczny dziecka przebiega w trzech pozycjach: na pleckach, na boczkach i na brzuszku. Wszystkie te pozycje mamy zapewnić podczas pielęgnacji - przypomina ekspertka.

Znaczenie pozycji podczas snu, karmienia i zabawy

Każda fizjologiczna pozycja ma znaczenie dla prawidłowego rozwoju. Dziecko, które ma możliwość eksploracji w różnych ułożeniach, wzmacnia mięśnie, rozwija koordynację i przygotowuje się do kolejnych etapów ruchowych.

Dlatego warto dbać, by codziennie zapewnić mu czas na pleckach, boczkach i brzuszku.

Wsparcie fizjoterapeuty – kiedy warto skonsultować malucha?

Ekspertka radzi, by zgłosić się do fizjoterapeuty pediatrycznego, jeśli:

• dziecko wykazuje jedną lub więcej czerwonych flag,
• należy do grupy ryzyka neurorozwoju (wcześniactwo, ciężki poród, niska punktacja Apgar, jednostki chorobowe o podłożu neurologicznym lub genetycznym).

Pierwsza wizyta to rozmowa, szczegółowa ocena rozwoju motorycznego i konkretne wskazówki do zabaw i ćwiczeń dostosowanych do wieku dziecka.

Jak rodzice mogą wspierać rozwój dziecka w domu?

Najważniejsze jest to, by nie ograniczać ruchu malucha i dawać mu przestrzeń do eksploracji. Wspieraj rozwój we wszystkich pozycjach – plecy, boczki, brzuszek – zapewniaj bliskość, poczucie bezpieczeństwa i możliwość swobodnej zabawy.

- Rodzice są najważniejszym wsparciem dla rozwoju dziecka – ich obecność, czułość i zachęta do ruchu w codziennych sytuacjach mają ogromne znaczenie - podsumowuje Marta Smyk.