Bezgłos. Kiedy nie możesz wydobyć z siebie głosu

Bezgłos, afonia - co to takiego?

Głos powstaje w krtani na skutek przepływającego powietrza z płuc przez gładkie, napięte, drgające fałdy głosowe i przy jednoczesnym zwężeniu szpary głośni oraz pomocy pracy przepony, języka, policzków i warg. Dzięki wspólnej pracy tych narządów tworzymy dźwięki.

Czym zatem jest bezgłos? Nasza ekspertka, laryngolog Marta Bembnowska-Zelek wyjaśnia:

Bezgłos, czyli afonia to brak możliwości wydobycia głosu czyli wytwarzania dźwięków. Afonia jest najcięższą postacią zaburzeń fonacji (dysfonii).

Można wyodrębnić cztery rodzaje bezgłosu:

1. Skurczowy - związany z napięciem mięśni krtaniowych.
2. Mechaniczny - wynikający z uszkodzenia fałdów głosowych.
3. Neurogenny - powstały w wyniku uszkodzenia nerwów krtaniowych.
4. Histeryczny – o podłożu psychicznym.

Bezgłos - przyczyny

Jak zauważa laryngolog Marta Bembnowska-Zelek, zanik głosu może wystąpić nagle - tak dzieje się najczęściej w przypadku przebycia silnego urazu psychicznego, ostrego stresu, traumy. Natomiast afonię zwykle poprzedza chrypka lub zmatowienie, załamanie głosu.

Bezgłos dotyczy najczęściej osób pracujących głosem, przede wszystkim nauczycieli, wykładowców, mówców, jednak zanik głosu może wystąpić u każdego. Najczęściej ma on związek z patologią w obrębie fałdów głosowych na skutek chorób infekcyjnych, przewlekłych zmian zapalnych, mikrourazów, przeciążenia głosu, ale przyczyn bezgłosu może być wiele. Wyróżniamy tutaj czynniki zarówno fizyczne, jak i psychiczne - przyznaje nasza ekspertka.

Do czynników fizycznych, które są najczęstszą przyczyną zaburzeń głosu, można zaliczyć:

• zaburzenia rozwojowe i budowy krtani,
• zaburzenia w funkcjonowaniu krtani, wysiłek głosowy,
• stany zapalne, infekcje gardła i krtani,
• stan po leczeniu chirurgicznym w obrębie krtani,
• mikrourazy krtani,
• guzy krtani łagodne i złośliwe,
• alergia,
• zaburzenia hormonalne,
• refluks,
• miastenia.

Natomiast do przyczyn psychogennych można zaliczyć:

• zaburzenia depresyjne, lękowe, nerwicowe,
• przewlekły stres,
• zaburzenia osobowości,
• zespół stresu pourazowego.

Bezgłos - leczenie

Pacjent z objawami chrypki czy bezgłosu powinien zgłosić się do specjalisty laryngologa, gdzie na podstawie badania laryngoskopowego czy endoskopowego ma wykonaną dokładną ocenę krtani, co pozwala na wstępne ustalenie przyczyny zaburzeń głosu.

Większość zaburzeń mowy podlega rehabilitacji głosu pod opieką laryngologa foniatry. Niemałe znacznie ma również fizykoterapia i leczenie balneologiczne (m.in. inhalacje, jonoforeza, galwanizacja, ćwiczenia oddechowe) . W przypadku ostrych stanów zapalnych, alergii, refluksu podejmuje się leczenie farmakologiczne, natomiast wszelkie zmiany przewlekłe na fałdach głosowych (polipy, torbiele, guzki) usuwa się chirurgicznie - wylicza Marta Bembnowska-Zelek.

Afonia psychogenna natomiast wymaga konsultacji psychologicznej i leczenia psychiatrycznego.

Pacjenci z zaburzeniami głosu mogą wymagać interdyscyplinarnego podejścia  terapeutycznego składającego się z zespołu specjalistów: m.in. laryngologa, foniatry, psychologa lub psychiatry, logopedy, fizjoterapeuty - przyznaje nasza ekspertka.

Laryngolog radzi jak dbać o głos

Jak uniknąć choroby? W jaki sposób dbać o głos? Laryngolog Marta Bembnowska-Zelek odpowiada:

Rehabilitacja głosowa jest podstawą profilaktyki zaburzeń głosu, podobnie jak przestrzeganie zasad higieny głosu. Po długotrwałym mówieniu wskazany jest spokój głosowy. Podkreśla się również korzystny wpływ odpowiednio nawilżonego powietrza, temperatury w pomieszczeniu.

I dodaje:

Warto także pamiętać o nawadnianiu organizmu, stosowaniu preparatów nawilżających, unikaniu używek oraz wszelkiego rodzaju czynników mogących negatywnie wpływać na tworzenie głosu - hałas, smog, kurz środki chemiczne.