Czy nastolatka może iść sama do ginekologa? Lekarz wyjaśnia

U ginekologa za zgodą rodziców

W polskim systemie prawnym osoba niepełnoletnia – czyli poniżej 18. roku życia – nie ma pełnej zdolności do podejmowania decyzji medycznych w swoim imieniu. Jak wyjaśnia Łukasz Blukacz:

- Na wizytę ginekologiczną musi przyjść z rodzicem lub opiekunem prawnym, który wyrazi zgodę na konsultację i ewentualne badania. Bez tej zgody lekarz nie może przeprowadzić badania ani wdrożyć leczenia, chyba że istnieje zagrożenie zdrowia lub życia.

Podstawą prawną są m.in. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, które jednoznacznie wskazują na potrzebę uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego na leczenie osoby niepełnoletniej.

Od 16. roku życia pacjentka zyskuje dodatkowo prawo do współdecydowania – lekarz musi więc uzyskać zgodę zarówno jej, jak i opiekuna. W praktyce oznacza to, że pierwsza wizyta powinna odbyć się w obecności dorosłego, który potwierdzi tożsamość i podpisze stosowne dokumenty. Jak dodaje specjalista:

- Niektóre placówki mogą dopuścić pisemną zgodę na wizytę bez fizycznej obecności dorosłego, ale wymaga to wcześniejszego ustalenia i nie jest standardem.

Co piąta młoda kobieta nigdy nie była u ginekologa. Wyniki najnowszego badania zaskakują

Mikrobiom pochwy – jak wpływa na zdrowie intymne, płodność i ciążę?

Intymność bez tabu – co kobiety najczęściej ukrywają przed ginekologiem i seksuologiem?

Rak szyjki macicy? Wykryj go zanim będzie za późno – bezpłatna cytologia

Leczenie torbieli jajnika – kiedy należy interweniować chirurgicznie?

Seks bez bólu – kiedy iść do ginekologa, a kiedy do psychologa?

Poufność – jak wygląda w przypadku niepełnoletnich?

Jedną z kluczowych wartości w relacji lekarz–pacjent jest poufność. W przypadku niepełnoletnich dziewcząt obowiązuje ona w ograniczonym zakresie, zależnym od wieku pacjentki.

- Do ukończenia 16. roku życia lekarz ma obowiązek udzielać informacji o stanie zdrowia dziecka opiekunowi prawnemu, który formalnie decyduje o leczeniu – tłumaczy ginekolog.

Po 16. roku życia młoda pacjentka zyskuje prawo współdecydowania i może, w uzasadnionych przypadkach, oczekiwać większego zakresu prywatności. Lekarz może zredukować zakres przekazywanych informacji rodzicom, jeśli uzna, że ich ujawnienie mogłoby naruszyć dobro pacjentki.

- Taka sytuacja może dotyczyć np. rozmów na temat aktywności seksualnej, antykoncepcji czy intymnych objawów, które pacjentka chciałaby omówić wyłącznie z lekarzem. 

W takich momentach lekarz powinien zaproponować indywidualną rozmowę, ale zawsze z poszanowaniem prawa pacjentki do wyrażenia zgody lub sprzeciwu. Co istotne, należy również wyjaśnić, czym jest tajemnica lekarska i kiedy może zostać uchylona – na przykład w razie podejrzenia przemocy lub zagrożenia życia.

- Zapewnienie odpowiedniego poziomu poufności w gabinecie ginekologicznym zwiększa szansę na szczerą rozmowę, wcześniejsze wykrycie problemów zdrowotnych i skuteczną profilaktykę.

Czy wizyta online to dobry początek?

W dobie cyfrowej medycyny coraz częściej rozważa się wizyty zdalne jako pierwsze doświadczenie kontaktu z ginekologiem. Łukasz Blukacz przyznaje, że:

- Wizyta online może stanowić dobre wprowadzenie do opieki ginekologicznej, szczególnie dla młodych pacjentek, które odczuwają duży stres przed osobistą konsultacją.

Podczas takiej konsultacji można przeprowadzić szczegółowy wywiad, omówić objawy, udzielić wskazówek dotyczących cyklu miesiączkowego, higieny intymnej czy dojrzewania. Może to być pomocne w budowaniu zaufania i przygotowaniu do późniejszej wizyty stacjonarnej.

Jednak warto pamiętać, że:

- Konsultacja online nie zastępuje pełnowartościowej wizyty w gabinecie, szczególnie jeśli potrzebne jest badanie fizykalne, wykonanie USG, pobranie wymazu czy ocena zmian skórnych.

W sytuacjach wymagających diagnostyki – takich jak bóle podbrzusza, upławy, nieregularne miesiączki – kontakt osobisty jest niezbędny. Teleporady najlepiej sprawdzają się w przypadkach prostych: omówienie wyników badań, przedłużenie recepty czy wystawienie skierowania.

Co ważne – także w przypadku wizyt online obowiązują zasady dotyczące zgody opiekuna prawnego.

- Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników teleporady powinny być traktowane jako uzupełnienie klasycznej opieki, a nie jej zamiennik.

Czytaj również o tym jakie są najczęstsze powody wizyt młodych dziewczny u ginekologa,  jak wygląda pierwsza wizyta u ginekologa, oraz czy badanie ginekologiczne boli.