Odra znów w Polsce: co wiadomo o najnowszych przypadkach

Najnowsze potwierdzone ognisko: Podkarpacie

Sanepid poinformował o sześciu potwierdzonych przypadkach odry na terenie trzech powiatów województwa podkarpackiego. Zakażenia pojawiły się w krótkim odstępie czasu, co przy wysokiej zakaźności wirusa stawia służby sanitarne w stanie podwyższonej gotowości.

W związku z nowymi zachorowaniami objęto nadzorem osoby, które miały bezpośredni kontakt z zakażonymi.

Jakie choroby zagrażają nam dziś najbardziej? Wyjaśnia epidemiolog

Niepokojący wzrost zachorowań na odrę. WHO alarmuje

Co mówi GIS

Rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Marek Waszczewski, w rozmowie z TVN24 wyjaśnił, jak wygląda procedura stosowana wobec osób z kontaktu:

- Osoby, które były w bezpośrednim kontakcie, czyli stykały się z osobami chorymi na odrę, są objęte nadzorem epidemiologicznym. Nie jest to kwarantanna. Nadzór epidemiologiczny polega na tym, że te osoby proszone są o w miarę możliwości zaprzestanie kontaktów, pozostanie w domu oraz o to, żeby w razie jakichkolwiek problemów ze zdrowiem udały się niezwłocznie do lekarza.

Dodał również:

- Odra jako choroba zakaźna ma swój okres wylęgania - około 10–12 dni. Jeżeli w tym okresie u kogoś nie pojawiły się objawy takie jak gorączka, kaszel, wysypka czy problemy takie jak światłowstręt, to ta osoba nie jest zakażona.

Jak wygląda sytuacja w Polsce?

Choć pojedyncze ogniska odry pojawiają się stosunkowo rzadko, to od kilku lat obserwuje się wzrost zapadalności:

• w pierwszym półroczu 2025 roku zgłoszono blisko 60 przypadków,
• rok 2024 zakończył się liczbą blisko 300 zachorowań,
• wcześniejsze lata notowały znacznie niższe wartości.

Eksperci wskazują, że za wzrost odpowiada połączenie kilku czynników: spadku wyszczepialności, przerw w kalendarzu szczepień w okresie pandemii COVID-19 oraz zwiększonej liczby przypadków importowanych z innych krajów Europy, gdzie odra szerzy się bardziej intensywnie.

Dlaczego odra wraca?

Odra jest jedną z najbardziej zakaźnych chorób na świecie - osoba chora może zarazić nawet kilkanaście osób z otoczenia. Wysoka wyszczepialność populacji jest jedyną skuteczną barierą, która powstrzymuje wirusa przed wywoływaniem dużych ognisk.

Coraz częściej obserwuje się jednak:

• osoby z niekompletnymi szczepieniami,
• całkowite pominięcie drugiej dawki,
• luki w odporności u młodych dorosłych,
• import przypadków z krajów o niższej wyszczepialności.

To sprawia, że nawet pojedynczy przypadek może stać się początkiem ogniska.

Najważniejsze objawy odry - kiedy reagować?

Do typowych symptomów należą:

• wysoka gorączka,
• kaszel i katar,
• zapalenie spojówek i światłowstręt,
• charakterystyczna wysypka,
• plamki Koplika w jamie ustnej (pojawiają się przed wysypką).

W razie jakichkolwiek podejrzeń - szczególnie po kontakcie z osobą chorą - należy pilnie skontaktować się z lekarzem, zanim odwiedzi się placówkę medyczną osobiście.

Szczepienie wciąż najskuteczniejszą ochroną

Szczepionka MMR (odra–świnka–różyczka) podawana w dwóch dawkach daje bardzo wysoką skuteczność i długotrwałą odporność. GIS zachęca do sprawdzenia swojego statusu szczepień, szczególnie jeśli:

• urodziłeś się po 1975 roku,
• nie pamiętasz, czy przyjąłeś drugą dawkę,
• nie masz dokumentacji szczepień z dzieciństwa.

W razie wątpliwości możliwe jest doszczepienie.