Choroba zwyrodnieniowa stawów. Przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest choroba zwyrodnieniowa stawów? Przyczyny

Choroba zwyrodnieniowa stawów, znana również jako osteoartroza, jest schorzeniem związanym z postępującym zużyciem chrząstki stawowej i procesem zapalnym w stawach. Choroba zazwyczaj dotyka stawy kolanowe, biodrowe, stawy kręgosłupa, stawy rąk.

Przyczyny osteoartrozy mogą być różnorodne, obejmując genetyczne predyspozycje, nadmierny wysiłek fizyczny, urazy stawów, otyłość, a także starzenie się tkanki chrzęstnej. Oto najczęstsze z nich:

Starzenie się

Osteoartroza jest częstsza u osób starszych, ponieważ z wiekiem tkanka chrzęstna ulega naturalnemu zużyciu i traci swoją elastyczność i wytrzymałość.

Genetyka

Istnieje skłonność do osteoartrozy w rodzinach, co sugeruje istnienie pewnych genetycznych czynników ryzyka.

Nadmierna aktywność fizyczna lub urazy

Regularne wykonywanie powtarzających się obciążeń stawów lub urazy stawów (takie jak złamania, skręcenia) mogą zwiększyć ryzyko rozwoju osteoartrozy.

Otyłość

Nadwaga lub otyłość wywiera dodatkowe obciążenie na stawy, co może przyczyniać się do uszkodzenia tkanki chrzęstnej i zwiększyć ryzyko osteoartrozy, zwłaszcza w stawach obciążanych, takich jak stawy kolanowe.

Nieprawidłowa biomechanika ciała

Nieprawidłowości w budowie ciała, np. dysproporcje długości kończyn, wady postawy, mogą prowadzić do nierównomiernego rozkładu obciążenia na stawy, co z kolei zwiększa ryzyko osteoartrozy.

Inne czynniki

W niektórych przypadkach osteoartroza może być spowodowana przez inne czynniki, takie jak zakażenia stawów, choroby metaboliczne lub metaboliczne zaburzenia tkanki chrzęstnej.

Warto pamiętać, że osteoartroza zazwyczaj rozwija się w wyniku kombinacji różnych czynników, a nie pojedynczego wydarzenia czy warunku.

Choroba zwyrodnieniowa stawów. Objawy

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów, czyli osteoartrozy, mogą się różnić w zależności od zaawansowania choroby oraz stawów, które są dotknięte. Oto najczęstsze objawy osteoartrozy:

• ból stawów: jest to najczęstszy objaw osteoartrozy. Ból może być początkowo łagodny i pojawiać się jedynie podczas aktywności, ale w miarę postępu choroby może stawać się bardziej uporczywy i występować również podczas odpoczynku,
• sztywność stawów szczególnie po dłuższym okresie bez ruchu, np. po dłuższym siedzeniu lub leżeniu,
• ograniczony zakres ruchu,
• trzeszczenie w stawach podczas ruchu,
• obrzęk stawów: w niektórych przypadkach stawy dotknięte osteoartrozą mogą być lekko opuchnięte i bolesne w dotyku,
• osłabienie mięśni otaczających stawy,
• zniekształcenia stawów: w zaawansowanych przypadkach osteoartrozy mogą występować zniekształcenia stawów, takie jak np. zgrubienia kości, zniekształcenie kształtu stawu.

Warto pamiętać, że objawy osteoartrozy mogą być różne dla różnych osób i różnych stawów. Jeśli występują objawy sugerujące osteoartrozę, zaleca się konsultację z lekarzem w celu dokładnej diagnozy i ustalenia odpowiedniego planu leczenia.

Choroba zwyrodnieniowa stawów. Diagnoza

Diagnoza osteoartrozy (choroby zwyrodnieniowej stawów) opiera się na zestawieniu danych z wywiadu medycznego, badania fizycznego, obrazowania medycznego oraz czasami badań dodatkowych. Oto typowe kroki, które lekarz podejmie w celu postawienia diagnozy osteoartrozy:

1. Wywiad medyczny: lekarz przeprowadzi wywiad medyczny, w którym zapyta o objawy, ich nasilenie, czas trwania oraz czynniki zaostrzające lub łagodzące ból stawów. Ważne jest również pytanie o ewentualne urazy stawów, choroby współistniejące oraz historię rodzinną chorób stawów.
2. Badanie fizyczne: lekarz przeprowadzi badanie fizyczne, podczas którego oceni stawy pod kątem obecności bólu, sztywności, ograniczonego zakresu ruchu oraz ewentualnych zniekształceń stawów.
3. Obrazowanie medyczne: w celu potwierdzenia diagnozy osteoartrozy, lekarz może zlecić wykonanie badań obrazowych, takich jak:
   • Radiografia
   • Tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI)
4. Badania dodatkowe: w niektórych przypadkach lekarz może zlecić badania dodatkowe, takie jak badanie krwi, aby wykluczyć inne przyczyny objawów stawów, np. zapalenia stawów.

Po zebraniu wszystkich danych klinicznych i wyników badań, lekarz może postawić diagnozę osteoartrozy i zalecić odpowiednie leczenie oraz zarządzić monitorowanie postępu choroby.

Choroba zwyrodnieniowa stawów. Leczenie

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów (osteartrozy) ma na celu złagodzenie objawów, poprawę funkcji stawów oraz poprawę jakości życia pacjenta. Przebieg leczenia może być zróżnicowany w zależności od stopnia zaawansowania choroby, jej lokalizacji oraz indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta. Oto najczęściej stosowane metody leczenia osteoartrozy:

Leczenie farmakologiczne:

• Leki przeciwbólowe: niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz paracetamol mogą pomóc w łagodzeniu bólu stawów.
• Leki przeciwzapalne: w przypadku występowania stanu zapalnego w stawach, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen czy naproksen.
• Preparaty dostępne bez recepty: w niektórych przypadkach mogą być stosowane kremy, maści lub plastry zawierające środki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

• Ćwiczenia wzmacniające: specjalnie dostosowane ćwiczenia mogą pomóc w wzmacnianiu mięśni otaczających stawy, co może zmniejszyć obciążenie stawów i poprawić ich funkcję.
• Ćwiczenia rozciągające: rozciąganie mięśni i tkanek otaczających stawy może pomóc w zwiększeniu zakresu ruchu i zmniejszeniu sztywności stawów.
• Inne terapie: w fizjoterapii mogą być również stosowane terapie manualne, masaż, ultradźwięki czy elektrostymulacja w celu łagodzenia bólu i poprawy funkcji stawów.

Modyfikacje stylu życia:

• Utrata wagi: otyłość lub nadwaga zwiększają obciążenie stawów, co może pogłębiać objawy osteoartrozy. Utrata wagi może zmniejszyć obciążenie stawów i zmniejszyć nasilenie bólu.
• Unikanie aktywności obciążających: ograniczenie aktywności fizycznych, które mogą nasilać ból stawów, może pomóc w złagodzeniu objawów osteoartrozy.

Terapia ortopedyczna:

• Stosowanie ortezy: noszenie ortezy może pomóc w stabilizacji stawów, zmniejszeniu obciążenia oraz poprawie funkcji stawów.
• Używanie lasek lub innych pomocników chodu: używanie lasek lub innych pomocników chodu może pomóc w zmniejszeniu obciążenia stawów podczas chodzenia.

• Iniekcje z kwasu hialuronowego mogą być stosowane w celu zmniejszenia bólu i poprawy funkcji stawów.
• Iniekcje z kortykosteroidów mogą być zalecane w celu łagodzenia bólu i stanu zapalnego w stawach.

Chirurgiczne leczenie:

• Artroskopia: w niektórych przypadkach może być wykonywana artroskopia w celu usunięcia uszkodzonej tkanki lub wygładzenia nierówności stawowych.
• Artroplastyka stawu: w zaawansowanych przypadkach osteoartrozy, gdy inne metody leczenia zawiodą, może być konieczna artroplastyka stawu, czyli chirurgiczne zastąpienie uszkodzonego stawu protezą.

W przypadku osteoartrozy leczenie jest zazwyczaj długotrwałe i skupia się na złagodzeniu objawów oraz poprawie funkcji stawów. Jest to proces, który może wymagać zaangażowania pacjenta i wielu różnych strategii leczenia. W związku z tym ważne jest regularne monitorowanie postępu choroby oraz dostosowywanie planu leczenia w miarę potrzeb.