Zapalenie zatok - przyczyny, objawy, leczenie

Rodzaje zatok

Zatoki to jamy powietrzne w kościach twarzoczaszki, które są połączone z jamą nosową. Podstawowym zadaniem zatok jest produkowanie śluzowatej wydzieliny, która nawilża i oczyszcza wdychane przez nos powietrze. Wyróżniamy następujące rodzaje zatok:

• zatoki szczękowe (znajdują się nad szczęką i są największe),
• zatoki czołowe (zlokalizowane są powyżej brwi, mniejsze od zatok szczękowych),
• zatoki sitowe (znajdują się na wysokości połowy nosa, są nieregularne i nieparzyste),
• zatoki klinowe (znajdują się za jamą nosową, głęboko i są niewielkich rozmiarów).

Angina. Dlaczego nie należy jej lekceważyć?

Zapalenie oskrzeli - jak je rozpoznać?

Efedryna – kiedy stosujemy efedrynę?

Odma opłucnowa – czym jest i co ją wywołuje?

Ból gardła podczas przełykania śliny – jak sobie z nim radzić?

Drgawki gorączkowe u dziecka. Co robić? Zachować spokój

Przyczyny zapalenia zatok

Szkodliwy wpływ na zatoki ma nagła zmiana temperatury i wilgotności powietrza, spotykana np. W sezonie zimowym, gdzie na dworze powietrze jest mroźne, a w pomieszczeniach suche i ciepłe. Takie skoki temperatur powodują przesuszenie błony zatok i przez to stają się bardziej podatne na działanie wirusów, bakterii, grzybów i zanieczyszczeń.

Często problemy z zatokami mają osoby, których alergia nie została poprawnie rozpoznana bądź jest źle kontrolowana. Alergeny (m.in. pyłki traw, drzew, grzyby, pleśnie, roztocza, związki chemiczne) powodują obrzęk błony śluzowej nosa, utrudniają przepływ powietrza i mogą przyczynić się do pojawienia się stanu zapalnego.

Kolejną przyczyną mogą być choroby zębów i przyzębia, dlatego warto regularnie kontrolować stan uzębienia u stomatologa. Ponadto, do przyczyn powstawania zapalenia zatok można zaliczyć również znaczne skrzywienie przegrody nosowej, przerost lub nieprawidłowości w budowie małżowin nosowych, obrzęk jamy nosowej, występowanie polipów i zwężenie ujścia zatok.

Rodzaje zapalenia zatok

W zależności od stopnia nasilenia i długości trwania objawów rozróżnia się kilka rodzajów zapalenia zatok:

• podostre zapalenie zatok (trwa około 4-8 tygodni),
• ostre zapalenie zatok (trwa około 3-4 tygodni, charakteryzuje się nagłym i gwałtownym przebiegiem infekcji),
• przewlekłe zapalenie zatok (trwa nawet do 8 tygodni, powoduje uszkodzenia błony śluzowej).

Objawy zapalenia zatok

Do objawów ostrego zapalenia zatok można zaliczyć:

• utrudnione oddychanie nosem,
• bóle głowy,
• ból głowy i twarzy u nasady nosa podczas schylania się,
• spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina z nosa,
• kaszel,
• pogorszenie węchu,
• obrzęk tkanek miękkich w okolicy oczu,
• ból zębów,
• nieświeży zapach z ust,
• gorączka.

Zapalenie zatok - diagnostyka

Aby skutecznie wyleczyć zapalenie zatok potrzebna jest szczegółowa diagnostyka. Im szybciej pacjent uda się do specjalisty, tym lepiej, ponieważ nieleczone zapalenie zatok może skutkować groźnymi powikłaniami.

Po zebraniu szczegółowego wywiadu lekarz wykonuje badanie laryngologiczne i może zlecić dodatkowe badania. Wykonuje on badanie palpacyjne pacjenta i sprawdza, które miejsca w okolicy twarzy i szyi pacjenta bolą pod wpływem dotyku.

Podczas badania laryngologicznego wykonywana jest rynoskopia przednia (za pomocą wziernika oceniana jest jama nosa) w celu znalezienia ewentualnej wydzieliny i polipów oraz sprawdzenia, czy pojawił się stan zapalny.

Laryngolog może również zbadać dodatkowo zatoki za pomocą endoskopu i zlecić wykonanie badania obrazowego, najczęściej tomografię komputerową. Kolejnym badaniem które może wspomóc proces diagnostyki jest rezonans magnetyczny.

W przypadku ostrego zapalenia zatok lekarz może zdecydować się na wykonanie posiewu oraz zlecić testy alergiczne w celu potwierdzenia lub wykluczenia przyczyn stanu zapalnego.

Zapalenie zatok - domowe sposoby

Przy łagodnym zapaleniu zatok można próbować leczyć je domowymi sposobami:

• inhalacje gorącą wodą z dodatkiem olejków eterycznych (np. mięta, eukaliptus),
• nawilżanie powietrza,
• okłady z ciepłego ręcznika,
• okłady na zatoki z grochu, gorczycy lub soli (podgrzane na patelni i owinięte w płócienny materiał),
• picie dużej ilości płynów,
• picie rozgrzewających naparów ziołowych (imbir, goździki, kardamon, lipa, tymianek, szałwia),
• płukanie zatok roztworem soli fizjologicznej, solą morską lub destylowaną,
• leki bez recepty zawierające pseudoefedrynę lub fenylefrynę.

Zapalenie zatok - leczenie

Gdy domowe sposoby zawodzą, należy udać się do lekarza. Po postawionej diagnozie lekarz może wdrożyć odpowiednie leczenie. W przypadku infekcji wirusowej stosuje się leczenie objawowe (inhalacje, uzupełnianie płynów, nawilżanie błony śluzowej, irygacja zatok).

W początkowym stadium choroby stosowane są leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Zalecane jest również przyjmowanie leków o działaniu obkurczającym.

Jeżeli infekcja utrzymuje się powyżej dwóch tygodni i występuje wysoka gorączka (powyżej 39°C) to lekarz może zdecydować się na włączenie antybiotykoterapii. Leczenie antybiotykami trwa zwykle około 10 do 14 dni i nie należy go przerywać wcześniej, nawet jeżeli objawy zaczną ustępować.

W przypadku zapalenia zatok na tle grzybiczym stosuje się leki przeciwgrzybicze. Tego typu zakażenie jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Z kolei przy zapaleniu zatok spowodowanym alergią, przepisuje się pacjentowi glikokortykosteroidy donosowe.

Metodą chirurgiczną leczenia zatok jest endoskopowa mikrochirurgia wewnątrznosowa. Stosowana jest przy nawracających, przewlekłych zapaleniach zatok, szczególnie przy grzybicy zatok.

Zapalenie zatok - jak zapobiegać?

Aby unikać zapalenia zatok ważna jest profilaktyka. Aby zapobiec zapaleniu zatok przynosowych należy:

• unikać osób z infekcjami górnych dróg oddechowych,
• unikać wdychania dymu papierosowego,
• unikać nadmiernej ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza,
• leczyć alergie różnego rodzaju (w szczególności wziewne),
• nawilżać powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach,
• Inhalować drogi oddechowe.

Masz problem z zatokami? Możesz skonsultować się z lekarzem bez wychodzenia z domu. Recepta online, możesz otrzymać nawet w 10 minut. Skontaktuj się z laryngologiem za pomocą platformy telemedycznej haloDoctor.