Eksperci biją na alarm. Depresja to choroba

Depresja to choroba, którą powinni leczyć specjaliści

Przez Polskę przetacza się fala dyskusji i medialnego sporu wywołana filmem opublikowanym przez popularną podróżniczkę, celebrytkę Beatę Pawlikowską, w którym porusza ona temat depresji i użyciu farmakoterapii w jej leczeniu. Kontrowersyjne treści wygłoszone przez Pawlikowską wywołały gwałtowną reakcję środowiska medycznego i ekspertów, którzy wspierają chorych na drodze po zdrowie. Wypowiedzi takie jak ta uznaje się  za niebezpieczne i szkodliwe. Dlaczego?

Niebezpieczeństwo polega na tym, że te niemerytoryczne informacje mogą przede wszystkim istotnie wpłynąć na czyjeś życie. Nie mówimy o przepisie kulinarnym, czy tematach wnętrzarskich. Mówimy o zdrowiu psychicznym, które odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu człowieka - wyjaśnia psycholożka i psychoterapeutka Barbara Wesołowska - Budka.

I podaje kolejny powód, dla którego powinniśmy wystrzegać się promowania treści niemerytorycznych, a dotykających chorób psychicznych:

Głoszenie niemerytorycznych informacji w tym zakresie jest także niebezpieczne dlatego, że buduje świadomość odbiorców. Jeżeli nie mamy wiedzy na temat zdrowia psychicznego i słyszymy nierzetelne komunikaty, to zapewne jakaś część zapadnie nam w pamięć i będziemy to powielać.

I podkreśla:

Zarówno z niewiedzy, jak i braku wiedzy dzieje się wiele sytuacji, którym moglibyśmy zapobiegać - np. samookaleczenia osoby bliskiej, która potrzebowała wsparcia, ale nie wiedzieliśmy jak jej pomóc lub pomagaliśmy nieadekwatnie.

Depresja nawracająca. Kiedy smutek nie odpuszcza

Depresja seniora. Jak rozpoznać depresję starczą? Jak pomóc bliskiej osobie?

Depresja dziecka. Psycholog: zamiast złotych porad - wspierające słowa

Antydepresanty. Jak działają leki antydepresyjne?

Wenlafaksyna – wskazania, działanie i skutki uboczne

Depresja u dzieci i młodzieży

Depresja. Niebezpieczeństwo płynące z social mediów

Zapytaliśmy naszą ekspertkę o ocenę takich zjawisk medialnych, w którym celebryci, podkreślmy nie eksperci i nie specjaliści, wypowiadają się na temat chorób i ich leczenia:

Osobiście bardzo boli mnie, kiedy osoby medialne wypowiadają się na tematy, o których zwyczajnie nie mają pojęcia. Media wspierają wypowiadanie się na tematy chodliwe, kontrowersyjne. Szczególnie social media są przesycone ekspertami z różnych dziedzin, wypowiadającymi się na tematy mogące zaważyć na naszym zdrowiu i życiu - tłumaczy Barbara Wesołowska - Budka, prowadząca instagram Psychoterapia i życie oraz sieć Poradni Zdrowia Psychicznego Psychoklinika.

I jednoznacznie podkreśla:

Sposób leczenia powinien rekomendować jedynie kompetentny lekarz z prawem do wykonywania zawodu. Społeczeństwo powinno mieć tego świadomość, jednak cała otoczka i wpływ social mediów często sprawia, że zapominamy kto tak naprawdę jest ekspertem w danej dziedzinie.

Mechanizm tego zjawiska jest niezwykle prosty:

Jeżeli kogoś polubimy, bo pokazywane przez niego życie jest interesujące i wartości są zbliżone do naszych, to będzie nam się wydawać, że na ekranie telefonu mówi sensownie. I te wypowiedzi będziemy chłonąć jak gąbka. A to bardzo zgubne - wyjaśnia ekspertka. 

Za szczególnie naganne uznaje przekazywanie fałszywych treści, nastawionych na wywołanie kontrowersji i medialnego szumu:

Postawa polegająca na przekazywaniu fałszywych treści szerokiemu gronu jest skrajnie nieodpowiedzialna. Konsekwencje mogą być związane z życiem i zdrowiem człowieka. Szczególnie w przypadku tematu zdrowia psychicznego - powielane błędnie treści często przyczyniają się do „samoleczenia”, „samouzdrawiania”, czy do samopomocy, która często jest niewystarczająca - cierpliwe wyjaśnia psycholożka, psychoterapeutka i seksuolożka.

Podkreśla również jednostkowy, indywidualny charakter chorego i choroby:

Pamiętajmy też, każdy człowiek, każda chora osoba to jednostka. Każdy z nas indywidualnie reaguje na różne aspekty leczenia. Jeżeli zaczniemy przyjmować do siebie słowa „ekspertki” i działać nie zważając na nasz indywidualny stan, to możemy sobie po prostu zaszkodzić.

Depresja. Niebezpieczne mity

Lekarze, specjaliści psycholodzy i psychoterapeuci borykają się nieustannie z mitami i przekłamaniami dotyczącymi depresji i innych zaburzeń psychosomatycznych. Wiele z nich jest naprawdę niebezpiecznych:

Przede wszystkim takim mitem, jest przekonanie, że depresja to nie choroba. Depresja to jakiś tam obniżony nastrój, lenistwo, nieumiejętność zmotywowania się. Społeczeństwo nadużywa słowa „depresja” w kontekście gorszych momentów życiowych. Dlatego nauczyliśmy się, że to nic takiego, że to przejściowe - wyjaśnia Barbara Wesołowska - Budka.

Generalnie wokół chorób psychosomatycznych krąży wiele mitów, które bardzo umniejszają objawom i skutkom tych chorób. O ludziach chorujących mówi się „wariat”, „świr”. Wiele zaburzeń jest kojarzonych ze szpitalami psychiatrycznymi z kratami w oknach i ostrym rygorem.

Czyli - albo postrzegamy choroby psychiczne jako wymyślone i niewiele znaczące, albo takie wymagające kaftana bezpieczeństwa i elektrowstrząsów. To niezwykle krzywdzące, czarno-białe myślenie oparte na stereotypach - smutno konstatuje psychoterapeutka.

Często słyszy się także o farmakoterapii, która uzależnia, zmienia osobowość i dotychczasowe zachowania.

To chyba najbardziej powszechny mit, który nie ma nic wspólnego z prawdą. Współcześnie leki ani nie uzależniają, ani nie zmieniają człowieka w kontekście struktury osobowości. One po prostu leczą - z pomocą aktywnych substancji modyfikują lub wspierają na przykład pracę mózgu, która z jakiś powodów została zachwiana - tłumaczy.

Pacjenci pojawiający się w gabinetach Psychokliniki deklarują niepewność dotyczącą przyszłości, obawę przed nią.

Zapewne wielu z nich ma w swoich głowach te powyższe mity, a także wiele uprzedzeń związanych z dotychczasowymi doświadczeniami i zasłyszanymi informacjami, chociażby tymi od internetowych ekspertów.

Dopiero potem okazuje się, że:

Prawda jest taka, że wizyta u psychiatry to zazwyczaj jedna z przyjemniejszych wizyt, podczas której lekarz zbiera dokładny wywiad z dużą dozą serdeczności i empatii - przekazuje nasza rozmówczyni.

Konsultacje u psychologa też wiążą się z początkowym stresem, by w końcu ulec poczuciu, że jesteśmy przez kogoś zaopiekowani i wysłuchani.

To ta początkowa niewiedza i brak świadomości jest motorem napędowym do lęków i stresu. Można by było tego uniknąć w wielu przypadkach, gdyby psychoedukacja była zapewniona każdemu na odpowiednim poziomie - dodaje.

Choroby psychiczne. Ciągle się ich wstydzimy

Wydaje się, że w Polsce choroby psychiczne i zaburzenia nadal są lekceważone, ignorowane, wywołują zawstydzenie. Czy jest tak rzeczywiście?

Nasze doświadczenia niestety temu nie zaprzeczają, chociaż jako społeczeństwo zmierzamy powoli w dobrą stronę. Powstaje wiele rzetelnych kampanii mających na celu psychoedukację. Wiele znanych osób włącza się w akcje - oczywiście w pełni etyczne - mające na celu promowanie wiedzy psychologicznej.

Jednak społeczeństwo nadal czeka dużo pracy w zakresie zrozumienia tego, czym są choroby psychiczne i jak postępować w razie ich rozpoznania - u nas, czy u osób bliskich.

Jeżeli tego nie zrozumiemy, to nadal będziemy ignorować, wytykać i się wstydzić - zaznacza Barbara Wesołowska - Budka, która swoją wiedzą dzieli się miedzy innymi na swoim instagramowym profilu Psychoterapia i życie.

Pomoc psychologiczna

Setki lekarzy i specjalistów w jednym miejscu.

Sprawdź!

Psychoedukacja to podstawa - podkreśla ekspertka

Niezwykle ważna jest edukacja najmłodszych, aby ustrzec się kolejnego pokolenia ignorantów i fali nietolerancji wobec chorych. Jak to robić skutecznie?

Przede wszystkim psychoedukacja powinna być prowadzona od najmłodszych lat - najlepiej już na etapie przedszkolaka. Treści powinny być dostosowane i przekazywane adekwatnie do wieku. Dzieci są bardzo podatne na wiedzę i otwarte na różne informacje od najmłodszych lat. To my wpajamy im wzorce. Im wcześniej zaczniemy, tym większą zbudujemy u nich świadomość - tłumaczy jej zasady psycholożka.

Należy pamiętać, że wczesne wprowadzanie pewnych tematów wiąże się z normalizacją - jeżeli dziecko od najmłodszych lat będzie słyszeć o zdrowiu psychicznym, to będzie to dla niego po prostu normalne.

No i najważniejsze - edukacja powinna być prowadzona przez ekspertów w danym temacie - apeluje.

Jakie treści powinny być w tej edukacji zawarte? Na co powinniśmy zwrócić uwagę dbając o wychowanie naszych dzieci:

Przede wszystkim warto by było zacząć od tego, czym jest zdrowie psychiczne, jaką rolę pełni w życiu każdego człowieka i dlaczego jest ważne. Niektórzy ludzie dorośli nie mają nawet takich podstaw. Należałoby również wspomnieć o tym, jak to zdrowie psychiczne pielęgnować - co możemy zrobić sami, a z czym powinniśmy zgłosić się do specjalistów - podaje propozycję takich treści Barbara Wesołowska - Budka, psycholożka prowadząca sieć Poradni Zdrowia Psychicznego Psychoklinika oraz prowadząca Instagram Psychoterapia i życie.

Nie pomijamy również emocji:

Każdy z nas powinien wiedzieć czym są, dlaczego są ważne, jak je rozumieć i jak sobie z nimi radzić.

Dodaje również, że należy edukować o chorobach psychosomatycznych, ich objawach, przebiegu i skutkach. Po co?

Tak, żeby każdy z nas wiedział jak pomagać sobie i innym. Psychoedukacja powinna być nauką obowiązkową - nie na ocenę. Większą wartością zamiast zyskanej piątki byłaby samoświadomość i praktyczna wiedza mogąca uratować kiedyś komuś nawet życie - podsumowuje ekspertka.

Gdzie szukać pomocy?

Przede wszystkim zawsze u specjalisty: psychiatry, psychologa, psychoterapeuty, ale również w ogólnodostępnych Ośrodkach Pomocy Kryzysowej, Centrach Zdrowia Psychicznego.

Jeśli sytuacja jest kryzysowa i bezpośredniemu zagrożeniu ulega zdrowie i życie pacjenta należy dzwonić pod numer 112.

Osoby w kryzysie, oczekujący rozmowy i wsparcia w trudnej sytuacji życiowej mogą również skorzystać z telefonu zaufania:

• Kryzysowy Telefon Zaufania 116 123; czynny codziennie od 14.00 do 22.00
• Antydepresyjny Telefon Zaufania 22 484 88 01; czynny od poniedziałku do piątku od 15.00 do 20.00, dyżurują tu też lekarz psychiatra i seksuolog
• Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji 22 594 91 00; czynny w środy i czwartki od 17.00 do 19.00
• Telefon Zaufania Młodych 22 484 88 04; czynny od poniedziałku do soboty od 11.00 do 21.00
• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111; czynny całodobowo 7 dni w tygodniu